Deelproject I: Samenwerking
Deelproject II: Prijsvorming
Deelproject III: Risico(ver)deling (in bewerking)

Onderzoekskader: Een coherent en toekomstbestendig stelsel van aanbestedings- en juridisch-administratieve kaders voor de bouw

In 2021 is het IBR in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) gestart met een onderzoek naar de toekomst van het Nederlandse bouwcontractenrecht. Dit onderzoek maakt deel uit van een breder onderzoekskader dat een veelheid aan activiteiten en publicaties omvat en waaraan behalve door onderzoekers van het IBR en de VU ook wordt bijgedragen door bouwjuristen vanuit de praktijk. Met dit onderzoekskader wordt gepoogd bij te dragen aan een coherent en toekomstbestendig stelsel van aanbestedings- en juridisch-administratieve kaders voor de bouw. In augustus 2021 verscheen een themanummer van het Tijdschrift voor Bouwrecht met als titel ‘Herbezinning op het bouwcontractenrecht’. In het slotartikel van het TBR themanummer stellen Bruggeman en Jansen een routekaart voor om te komen tot een coherent stelsel van aanbestedings- en juridisch-administratieve kaders. Die kaders dienen te worden afgestemd op de (juridische) ontwikkelingen in de afgelopen tien jaar, beschreven in o.a. de artikelen in het themanummer voorafgaand aan de routekaart. Uit die ontwikkelingen blijkt een toenemende behoefte aan andere en nieuwe oplossingen ter verbetering van het bouwproces. De voorgestelde routekaart dient als startpunt voor verdere verkenning van mogelijke aanpassingen en verbeteringen van de bestaande juridische kaders met het oog op het faciliteren van deze oplossingen.

Themanummer

In het themanummer zijn de volgende bijdragen opgenomen:

Congres

Dit themanummer staat niet op zichzelf, op 22 september 2021 vond een congres plaats over de toekomst van het Nederlandse bouwcontractenrecht. Het doel van dat congres was na te gaan of en in hoeverre de huidige juridisch-administratieve voorwaarden in de bouw nog voldoende voorzien in de behoeften van deze tijd. Tijdens het congres werd aan de hand van een aantal thema’s, samenwerking, risico(ver)deling en prijsvorming, een blik op de toekomst geworpen. Afgesloten werd met een eerste reflectie op de in het themanummer opgenomen routekaart en als laatste de vraag ’hoe nu verder?’. De drie besproken thema’s s, bleken inhoudelijk sterk met elkaar verbonden te zijn. Zo vallen onderwerpen als het prikkelen van partijen tot betere samenwerking en non-adversarieel gedrag, samen met (het stimuleren van) communicatie, delen van informatie, en het signaleren en bespreken van risico’s en mogelijke beheersmaatregelen. Het delen en verdelen/toedelen van (de gevolgen van) risico’s prikkelt mogelijk tot risico-identificatie en (preventieve) beheersing. Vroege betrokkenheid van de aannemer bij het ontwerp draagt bij of kan bijdragen aan zowel die identificatie, alsook aan de samenwerking. Om die vroege betrokkenheid en beheersing van de risico’s vorm te geven zijn weer andere methoden (dan vaste prijs) om te komen tot prijsbepaling, relevant. Gedurende de middag is zoveel mogelijk gesproken met de sprekers, referenten en het publiek over de stellingen, helaas bleek de middag echter te kort. Tijdens het congres is uitgesproken dat er behoefte bestaat aan nieuwe en passende oplossingen en dat het van belang is verder uit te werken wie welke rollen zou moeten vervullen om tot een dergelijk stelsel te komen. Het werd gedurende de middag duidelijk dat niet alleen behoefte bestaat aan meer en andere aanbestedings- en contractuele ‘oplossingen’, maar ook dat behoefte bestaat aan meer gestandaardiseerde of ‘geteste’ oplossingen. Er werd benadrukt dat in de afgelopen jaren in de praktijk al veel publicaties en initiatieven het licht hebben gezien die oplossingen kunnen bieden voor de thema’s en daarmee samenhangende problemen die gedurende de middag werden besproken, maar dat een centrale analyse en brede toepassing daarvan ontbreekt. Een verslag van dit congres is gepubliceerd in de decemberaflevering 2021 van TBR (TBR 2021/140).

Overige publicaties

Vervolg: publicaties en onderwijs

In het slotartikel van het TBR themanummer stellen Bruggeman en Jansen in de routekaart enkele stappen voor die zouden kunnen leiden tot een coherent (of coherenter) stelsel van aanbestedings- en juridisch-administratieve kaders. Het IBR is voornemens in 2022 een aantal vervolgbijeenkomsten te organiseren, waarin de vraag ‘Hoe nu verder?’ en de tijdens het congres besproken thema’s nader besproken worden en waar mogelijk of wenselijk uitgewerkt in publicaties.

Activiteiten

Op 1 april 2022 vond in Utrecht een congres met betrekking tot Het vormgeven van samenwerking in het bouw- en aanbestedingsrecht plaats.

prof. mr. dr. E.M. Bruggeman opent het IBR Congres 'Het vormgeven van samenwerking in het bouw- en aanbestedingsrecht'