Onderzoek: Lokaal eigendom en omgevingsbijdragen voor zonneparken

Steeds meer gemeenten stellen als randvoorwaarde voor het meewerken aan het ontwikkelen van zonneparken dat 50% lokaal eigendom gerealiseerd moet worden of een (forse) omgevingsbijdrage moeten betalen. In het Klimaatakkoord lijkt dat 50% lokaal eigendom een streven en geen  resultaatsverplichting. Vereniging Holland Solar constateert dat sommige gemeenten het in het Klimaatakkoord afgesproken streven naar 50% lokaal eigendom in het eigen beleid omzetten naar een eis tot realisatie van financiële participatie als voorwaarde voor planologische medewerking. Holland Solar heeft naar aanleiding van de hiervoor geschetste problematiek aan het Instituut voor Bouwrecht (IBR) de volgende vragen voorgelegd: Voor de situatie waarin sprake is van een privaat initiatief op gronden die in eigendom zijn van de private initiatiefnemer: “Kan een gemeente de eis van een minimaal percentage lokaal eigendom en/of een verplichte omgevingsbijdrage als voorwaarde opnemen in het beleid wat betreft de ontwikkeling van (toekomstige) zonneparken, dan wel als zwaarwegend argument voor vergunningverlening?”. Anders geformuleerd: “Als het streven naar 50% lokaal eigendom inzake de (toekomstige) ontwikkeling van hernieuwbare energieprojecten op land (wind en/of zonne-energie) niet een resultaat oplevert waar het bevoegd gezag comfortabel mee is, staan haar dan middelen ter beschikking om alsnog een minimaal percentage (van 50%) lokaal eigendom of als alternatief een omgevingsbijdrage af te dwingen?”. Voor de situatie waarin sprake is van een initiatief op gronden die in eigendom zijn van de gemeente: “Wat zijn de antwoorden op de onder 1. geformuleerde vragen indien de gemeente eigenaar is van de gronden waarop het initiatief zal worden gerealiseerd?” Daarbij is ingegaan op zowel het huidige recht, als op de situatie die ontstaat na inwerkingtreding van de Omgevingswet (op 1 januari 2022). Deze vragen zijn beantwoord in het in september 2020 opgeleverde rapport ‘Lokaal eigendom en omgevingsbijdragen voor zonneparken’. Tevens is in TBR een weerslag van het rapport opgenomen in het artikel: ‘Financiële participatie en omgevingsbijdragen bij zonneparken. Van bestuurlijke wens tot afdwingbare eis’ (TBR 2020/118).